Hoa Kỳ

Chính phủ liên bang

Đáp lại, Ngoại trưởng Blinken đã huỷ chuyến công du ngoại giao được lên kế hoạch trước tới Trung Quốc; đây là chuyến thăm đầu tiên đến Trung Quốc kể từ năm 2018.[149][150][151][152] Nhà Trắng không muốn thông báo về sự xâm nhập của khí cầu để bảo vệ chuyến đi của Blinken, nhưng sự quan tâm của báo chí và mạng xã hội đã khiến các quan chức Lầu Năm Góc phải bình luận về vấn đề này.[153]

Trước những câu hỏi liên quan đến sự kiện này, ngày 4 tháng 2, Tổng thống Joe Biden tuyên bố Mỹ sẽ "xử lý nó".[154] Cuối ngày hôm đó, các quan chức Hoa Kỳ tiết lộ rằng ba ngày trước đó ông đã cho phép bắn hạ khinh khí cầu.[155]

Các quan chức Lầu Năm Góc tuyên bố rằng không thể bắn hạ quả khí cầu sớm hơn, trừ khi nó ở trên mặt nước, phản bác lại Trump và các đảng viên Cộng hòa khác đã chỉ trích chính quyền Biden vì đã không bắn hạ khinh khí cầu sớm hơn.[156][157] Lãnh đạo đảng Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer nói thêm: "Bắn hạ quả khí cầu trên mặt nước không chỉ là lựa chọn an toàn nhất, mà còn là lựa chọn tối đa hóa khả năng thu thập thông tin tình báo [từ quả khí cầu] của chúng ta."[158]

Vào ngày 6 tháng 2, Thứ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ Wendy Sherman đã thông báo cho 150 nhà ngoại giao từ khoảng bốn mươi đại sứ quán về chương trình giám sát bằng khí cầu của Trung Quốc,[159] được các quan chức Hoa Kỳ cáo buộc là đã được điều hành trong nhiều năm bởi Quân Giải phóng Nhân dân từ tỉnh Hải Nam trên bờ biển phía nam của Trung Quốc.[160] Các quan chức đã liên hệ riêng với các quốc gia mà họ cho biết là đã có ít nhất hai tá chuyến bay như vậy kể từ năm 2018, bao gồm Nhật Bản, Ấn Độ, Việt Nam, Đài Loan, và Philippines, cũng như Bắc và Nam Mỹ.[160][161]

Ủy ban Quân vụ Hạ viện Hoa Kỳ đã tổ chức một phiên điều trần vào ngày 7 tháng 2 về các mối đe dọa tình báo và quân sự quy mô lớn của Trung Quốc, bao gồm cả các vụ xâm nhập bằng khí cầu.[162] Chủ tịch ủy ban, đảng viên Cộng hòa Mike Rogers, đã mô tả quả khí cầu là một màn biểu dương quyền lực được tính toán có chủ đích.[163] Một quan chức Mỹ nói với The Washington Post rằng không có lý do gì mà khí cầu lại là một hành động khiêu khích có chủ ý, vì nó là một phần của một chương trình do thám toàn cầu đang diễn ra.[164] Hạ viện Mỹ do Đảng Cộng hoà kiểm soát lúc bấy giờ đã thông qua một nghị quyết (419–0) lên án Trung Quốc về vụ việc.[165][166]

Phân tích

James Andrew Lewis từ Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) cho biết khinh khí cầu "không phải là nền tảng lý tưởng để do thám", rằng Trung Quốc "chưa từng sử dụng khinh khí cầu để do thám trước đây" và "lời giải thích có nhiều khả năng là đúng nhất là đây là một bóng thám không thời tiết đã đi lạc hướng".[167] Tom Karako, cũng từ CSIS, cho biết so với các công cụ thu thập thông tin tình báo thay thế như vệ tinh, một lợi ích của việc sử dụng khí cầu là chúng có thể "lơ lửng gần mặt đất hơn và có thể thu chặn các tín hiệu liên lạc hoặc điện tử mà các hệ thống quay quanh [Trái Đất] khác không thể làm được".[168] Quan điểm này được lặp lại bởi Bryan Clark từ Viện Hudson, người cho biết khí cầu cũng cung cấp "phạm vi bao phủ lâu dài hơn, khó dự đoán hơn đối với một khu vực quan tâm".[168] Về vụ bắn khí cầu, Christopher Twomey, một học giả an ninh, nói rằng bất kỳ phản ứng nào của Trung Quốc sẽ là kiềm chế và Trung Quốc sẽ muốn "cho vụ này chìm xuồng" và khuyến khích các chuyến thăm cấp cao chỉ trong vòng vài tháng.[169] Nhà báo Ishaan Tharoor của tờ The Washington Post đã bối cảnh hóa vụ việc như một phần của Chiến tranh Lạnh II.[170]

Châm biếm

Vụ việc đã được châm biếm vào phần mở đầu của chương trình Saturday Night Live vào buổi tối sau khi quả khí cầu bị bắn hạ. Trong vở kịch, nghệ sĩ biểu diễn Bowen Yang đã đóng vai một quả bóng bay bị bắn rơi được nhân hoá đang được phỏng vấn bởi nhà báo Katy Tur của MSNBC; cô này do Chloe Fineman thủ vai. Một số nguồn đặc biệt chú ý đến một lời của Yang trong vở kịch: "Xin chúc mừng! Bạn đã bắn một quả bóng bay!", với tờ USA Today sử dụng nó trong dòng tít của mình.[171][172][173][174][175]

Quả bóng bay cũng là chủ đề của nhiều trò đùa khác trên truyền hình, báo chí, của những người nổi tiếng, và trên mạng xã hội.[176][177][178][179]

Canada

Các quan chức Canada đã triệu tập đại sứ Trung Quốc tại Canada, Tùng Bồi Vũ, tới Ottawa trong khi Bộ Quốc phòng Canada thông báo họ sẽ theo dõi tình hình cùng với Hoa Kỳ thông qua NORAD.[180][181] Khinh khí cầu lần đầu tiên được các nhà chức trách quốc phòng phát hiện khi nó đi vào không phận Canada từ hướng tây bắc.[182][183] Một tuyên bố của Lực lượng Vũ trang Canada nhấn mạnh rằng không có mối đe dọa nào đối với người dân Canada,[184] và Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Mélanie Joly vẫn giữ liên lạc với Ngoại trưởng Antony Blinken.[185]

Trung Quốc

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh nói rằng khinh khí cầu là "phi thuyền dân sự được sử dụng cho mục đích nghiên cứu, chủ yếu là mục đích khí tượng. Bị ảnh hưởng bởi gió Tây ôn đới và với khả năng tự lái hạn chế, phi thuyền đã đi chệch hướng quá xa so với hành trình định trước của nó."[186] Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ bác bỏ tuyên bố này.[186] Bà cũng nói rằng Trung Quốc lấy sự kiện làm tiếc, và lấy lý do là force majeure.[187] Vào ngày 6 tháng 2, Mao nói rằng Hoa Kỳ "cố ý thổi phồng vụ việc và thậm chí sử dụng vũ lực để tấn công", và gọi vụ bắn hạ là "một hành động vô trách nhiệm không thể chấp nhận được".[188]

China Daily, một tờ báo do Ban Tuyên truyền Trung ương của Đảng Cộng sản Trung Quốc kiểm soát, đã phủ nhận sự dính líu của Trung Quốc vào ngày 3 tháng 2, nói rằng "Để do thám nước Mỹ bằng khinh khí cầu, một người phải vừa thụt lùi về phía sau để sử dụng công nghệ của những năm 1940 và vừa phải đủ tiên tiến để điều khiển đường bay của nó trên đại dương. Những người bịa đặt lời nói dối này chỉ bày tỏ sự thiếu hiểu biết của mình mà thôi."[189] Ngày 5 tháng 2, China Daily đăng một bài quan điểm gọi vụ bắn hạ "phi thuyền dân sự" là một "sự khiêu khích trắng trợn" trước chuyến thăm Bắc Kinh của Blinken; bài báo còn cho rằng "Mỹ đã nhiều lần xâm phạm vùng biển và vùng trời Trung Quốc nhân danh quyền tự do hàng hải và hàng không"—đề cập đến những chuyến tàu và chuyến bay trong Biển Đông của Hoa Kỳ để bác bỏ tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc và khẳng định rằng đây là vùng biển quốc tế.[190]

Vào ngày 5 tháng 2, Giám đốc Cục Khí tượng Trung Quốc, Trang Quốc Thái, đã bị cách chức.[191][192][193] Điều này đã được dự đoán trước, ngay cả trước khi sự kiện khí cầu xảy ra, vì ông đã được thăng chức lên Chủ tịch Hội nghị Hiệp thương Chính trị tỉnh Cam Túc (甘肅省政協主席; Hán-Việt: Cam Túc tỉnh Hiệp Chính Chủ tịch) vào ngày 18 tháng 1.[194]

Sau vụ bắn hạ vào ngày 5 tháng 2, Thứ trưởng Ngoại giao Tạ Phong cho biết ông đã đệ đơn khiếu nại chính thức lên Đại sứ quán Hoa Kỳ để phản hồi về vụ việc. Ông Tạ cáo buộc rằng Hoa Kỳ đã sử dụng vũ lực một cách bừa bãi đối với "phi thuyền dân sự sắp rời khỏi không phận Hoa Kỳ" và vi phạm "tinh thần của luật pháp quốc tế và thông lệ quốc tế" và nói rằng chính phủ Trung Quốc có quyền "thực hiện các hành đồng cần thiết tiếp theo".[195][196] Vào ngày 6 tháng 2, một nhà ngoại giao Trung Quốc đã nói trong một cuộc phỏng vấn với mạng lưới tin tức LCI của Pháp rằng Hoa Kỳ nên trả lại mảnh vỡ khinh khí cầu thu được cho Trung Quốc.[197]

Vụ việc xảy ra trùng hợp với thời điểm phát hành bộ phim khoa học viễn tưởng Địa Cầu lưu lạc 2 ở Trung Quốc đại lục, khiến một số cư dân mạng và giới truyền thông gọi đùa vụ việc là "Khí cầu lưu lạc".[198]

Các quốc gia khác

Trong bối cảnh cuộc chiến thương mại Úc–Trung đang diễn ra, Bộ trưởng Ngoại giao Úc Penny Wong cho biết: "Tôi tin rằng Hoa Kỳ đã giải quyết vấn đề này một cách cẩn thận nhất có thể. Họ đã hạ khí cầu xuống vùng lãnh hải của chính mình."[199][200][201]

Bộ Ngoại giao Venezuela, một nước đồng minh của Nga, đã chỉ trích Hoa Kỳ vì đã bắn hạ "một máy bay dân sự không người lái [...] mà không gây ra mối đe dọa nào".[202][203]